ATB Başkanı Çandır: “Mart ayında tarım maliyetlerindeki artış hızı azaldı”
Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Kurulu (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Mart ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Ağrı-GFE’nin aylık yüzde 1.41 olarak açıklandığını belirten Çandır, “Bu rakam 2022 Mart enflasyonu hariç 8 yıllık ortalamaya göre açıklandı. Hatırlanırsa önceki Mart aylarının ortalamasıydı. Yüzde 1’in altında kaldı, yine ciddi bir şekilde dikkate alınması gerekiyor. Arada mesafe var” dedi.
Tarım-GFE’nin Mart ayında yıllık yüzde 49,70 olduğunu belirten ATB Başkanı Ali Çandır, TÜİK’in açıkladığı artışın son 8 yılın en yüksek ikinci rakamı olduğunu kaydetti. Çandır, “Geçen yıl Mart ayında rekor olan yüzde 105,70’lik rekor enflasyon oranının çok altında olmasına rağmen, halen 8 yıllık ortalama olan yüzde 13’ün üç katından fazla yüksek. Açıklanan rakamlar göreli bir durumda olduğumuzu gösteriyor. Mart ayının prestiji ile yüksek bir dönem. Hala geçmişe göre rekor seviyelerdeyiz” dedi.
Yıllık en yüksek artış tohumlardadır.
TÜİK’in açıkladığı Mart ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında Ali Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmet fiyatlarının aylık bazda yüzde 1,03, yıllık bazda ise yüzde 45,97 arttığını kaydetti. 74, gübrede yüzde -2,12, ilaçta yüzde 2,09, veteriner hizmetlerinde yüzde 1,86, yemde yüzde 2,18 ve diğer kalemlerde yüzde 0,78 oranında aylık değişim bildirdi. Çandır, Mart ayındaki yıllık değişimlere bakıldığında, tohumda yüzde 78,15, enerjide yüzde 11,58, gübrede yüzde 20,40, ilaçta yüzde 35,44, veteriner hizmetlerinde yüzde 38,60, yemde yüzde 55,14 ve diğer kalemlerde yüzde 104 olduğunu söyledi. 11’lik bir artışın açıklandığını kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet fiyatlarında aylık yüzde 4,04, yıllık yüzde 93,27 artış açıklandığını bildirdi.
Gübre ve enerji öğeleri düştü
Lider Ali Çandır, Mart ayında enerji ve gübre kalemlerinde Ağrı-GFE’deki düşüşe dikkat çekerek, “Yıllık yüzde 11,58 artışla enerji kalemi hem aylık hem de yıllık olarak ciddi düşüş gösterdi. Örneğin geçen yıl enerji kalemindeki yıllık artış yüzde 175’in üzerinde oldu.Yüksek iken 2023 Mart’ında yıllık yüzde 90’ın üzerinde yavaşladı.Benzer bir yavaşlama gübrede açıklandı.Gübre fiyatlarına yıllık artış yüzde 228’in üzerinde olurken Geçen yıl Mart ayındaki artış oranı bu yıl Mart ayında yüzde 20,4 olarak açıklandı” dedi.
Makas üreticinin lehine döndü
Mart ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin TÜİK tarafından aylık yüzde 1,79, yıllık ise yüzde 106,77 olarak açıklandığını kaydeden Lider Çandır, “Üreticinin lehine bir durum oluştu. Ocak ve Mart 2023’te makas yine üreticinin lehine döndü. Önümüzdeki aylarda da bu trendin devam etmesi üretici sektör için birikmiş zararların kapanması açısından olumlu bir beklentidir” dedi.
Yerli ve yabancı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğine dikkat çeken Çandır, Mart ayında aylık yüzde 1,65, yıllık yüzde 40,35 seviyesinde açıklanan yabancı üretici enflasyonunun (YD-ÜFE), aylık yüzde 0,44 ve yüzde 62’ye yükseldiğini söyledi. yıllık yüzde Yurt içi üretici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) 45’lerde olması, bölümün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiğini söyledi.
Yİ-ÜFE’de gıda üretiminin aylık yüzde 4,64, yıllık ise yüzde 88,38 arttığına işaret eden Çandır, “Gıda üretimi enflasyonu aylık ve yıllık bazda Ağrı-GFE’nin üzerinde olurken, Tarım-GFE’nin üzerinde gerçekleşti. ÜFE aylık bazda, yıllık bazda ise daha düşük.Bu enflasyonlar gıda üretim maliyetlerini artırıcı etki yapmaya devam etti” dedi.
Üretici maliyet artışının yüzde 70’ini tüketiciye yansıttı
Üretici sektördeki bu enflasyonlara karşılık Mart ayında tüketici enflasyonu TÜFE’sinin aylık yüzde 2,29, yıllık ise yüzde 50,51 olarak açıklandığını hatırlatan Önder Ali Çandır, “Tüketici tarafında gıda enflasyonu aylık yüzde 3,84, yıllık ise yüzde 67,89 oldu. İşlenmemiş” dedi. Mart ayında gıda enflasyonu aylık yüzde 5,72, yıllık yüzde 65,94 olarak açıklandı. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde -2,69, yıllık ise yüzde 35,72 olarak açıklandı. Bu da yüzde 70’leri tüketiciye yansıtabileceğini gösteriyor” dedi. – ANTALYA
